ထို အၿမီးႏွစ္ခြ ၾကည္ျပာေရာင္ Catalina ၾကယ္တံခြန္သည္ ၂၀၁၆ ဇန္နဝါရီလ ၁ ရက္မွ ဇန္နဝါရီ ၁၇ ရက္အတြင္း ကမၻာႏွင့္ အနီးဆုံးမွ ျဖတ္သန္းေနမည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ရာစုတစ္ခုအတြင္း ထူးျခားေသာႏွစ္သစ္ဟု ဆိုေလာက္ေပသည္။ ထို Catalina (ကက္တာလီနား) အၿမီးႏွစ္ခြ ၾကည္ျပာေရာင္ၾကယ္တံခြန္ကို ေအာက္တိုဘာလ ၃၁ ရက္၂၀၁၃ မွာ ကယ္လီဖိုးနီးယားျပည္နယ္ Catalina နကၡတ္ေမၽွာ္စင္မွ စတင္ေတြ႕ရွိခဲ့ၿပီး ၎ၾကယ္တံခြန္ကို C/2013 US10 လို႔ အမည္ေပးထား ခဲ့ၾကပါသည္၊ ၂၀၁၆ ႏွစ္သစ္ကူးေန႔မွာပင္ ထူးျခားေနသည္က ကၽြႏ္ုပ္တို႔ ေနစၾကဝဠာ အတြင္းသို႔ ၾကယ္တံခြန္ေပါင္းမ်ားစြာ ျဖတ္သန္းခဲ့ဖူးၾကပါ ေသာ္လည္း ဤကက္တာလီနား ၾကယ္တံခြန္လို ကမၻာႏွင့္အနီးဆုံးမွ ျဖတ္သြားခဲ့ဖူးေသာ ၾကယ္တံခြန္ဟူ၍ အနည္းငယ္မၽွသာ ရွိေနႏိုင္သလို ပိုလို႔ထူးျခားသြားတာက New Year ေန႔မွာပင္ တိတိပပ ကမၻာနဲ႔အနီးဆုံးကို ေရာက္လာၿပီး ႏွစ္သစ္၏ပထမလ ဇန္နဝါရီလ ၁၇ ရက္အတြင္းမွာ ကမၻာနဲ႔အနီးဆုံးမွ ျဖတ္သန္းေနဦးမည္ ျဖစ္ၿပီး မိမိတို႔ရဲ႕ သာမန္မ်က္စိနဲ႔ပင္ ေကာင္းစြာအျမင္ အယွဥ္ရွိေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ထိုၾကယ္တံခြန္သည္ ဇန္နဝါရီလ ၆ ရက္ေန႔ တနလာၤ + ေသာၾကာတို႔ ပူးယွဥ္ေနခ်ိန္မွ ဇန္နဝါရီလ ၁၇ ရက္အတြင္းမွာ ကမၻာမွ မိုင္ေပါင္း (၆၈) သန္း (ကီလိုမီတာ သန္း ၁၁၀ ) အကြာမွ ျဖတ္သန္းသြားေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခါ ၾကယ္တံခြန္က တူရာသီ (Arcturus) သြာဝတိ နကၡတ္ေပၚကေန ျဖတ္သန္းမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ သြာဝတိနကၡတ္သည္ ကမၻာနဲ႔ အနီးဆုံးႏွင့္ အေတာက္ပဆုံးျဖစ္တဲ့ Arcturus ၾကယ္နဲ႔ အနီးဆုံးမွာ ယွဥ္ေနသလို သြာဝတိဆိုတာက အစြမ္းထက္တဲ့ဓားလို႔ အဓိပၸာယ္ ရွိေနျပန္ပါတယ္။ ၾကယ္တံခြန္အၿမီးတန္းက မိုင္ေပါင္း ၅ သိန္းအထိ ရွည္လ်ားေနမွာ ျဖစ္ၿပီး တစ္နာရီကို မိုင္ေပါင္း တစ္သိန္းသုံးေသာင္း (၁၃၀,၀၀၀) ႏႈန္း ျဖတ္သန္းေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေရွးေရာမ-ေခါမ-အီဂ်စ္ အင္ပါယာႀကီးမ်ား ႀကီးက်ယ္ခမ္းနားေနစဥ္ ကတည္းက နန္းတြင္းပုေရာဟိတ္ တို႔က ၾကယ္တံခြန္ေပၚလၽွင္ တိုင္းေရး ျပည္ေရး-နန္းေရး မင္းအေရးတို႔အတြက္ အေရးပါေသာ ေဟာကိန္းမ်ားကို ထုတ္ေလ့ရွိတတ္ၾကပါသည္။ ဥပမာ - ၾကယ္တံခြန္က နန္းေတာ္အေရွ႕ ေပၚလာလၽွင္ စစ္မက္အဂၤါ-ႀကီးထြားမည္၊ အကယ္၍ နန္းေတာ္အေနာက္မွ ၾကယ္တံခြန္ေပၚပါက နန္းတြင္းအေရးေတာ္ပုံ ႐ႈပ္ေထြးလာမည္၊ ၾကယ္တံခြန္က နန္းေတာ္အထက္က ျဖတ္သန္းလၽွင္ မင္းနန္းက်ကိန္း၊ လုပ္ႀကံကိန္း ႀကဳံလိမ့္မည္၊ မင္းေျပာင္းမင္းလႊဲျဖစ္မည္ စသျဖင့္ ေဟာကိန္းမ်ားကို ထုတ္ေလ့ ရွိတတ္ၾကပါသည္။ ေရာက္ဆဲ ေခတ္မီတိုးတက္ေနေသာ သိပၸံေခတ္ႀကီးမွာေတာ့ နန္းေတာ္ကိုစံထားလို႔ ေဟာကိန္းထုတ္ရတာမ်ိဳး မဟုတ္ေတာ့ဘဲ NASA ကေပးလာေသာ ၾကယ္တံခြန္ျဖတ္သန္းမည့္ ရာသီႏွင့္ ကမၻာႏွင့္ အနီးအေဝး တိုင္းတာေပးထားေသာ Data တို႔အေပၚ စံထား၍ တိုင္းႏိုင္ငံတို႔၏ ဇာတာ စန္း+လဂ္တို႔ အေပၚ ခ်ိန္ထိုး၍ အေဟာ ထုတ္အပ္ရေပသည္။
ၾကယ္တံခြန္၏ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္မွာ အထူးသျဖင့္ တိုင္းေရးျပည္ေရး၊ မင္းအေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ နန္းတြင္းအေရး၊ စစ္ေရးႏွင့္ ေတာ္ဝင္အမ်ိဴးႏြယ္တို႔ႏွင့္ သက္ဆိုင္လို႔ ျဖစ္ပ်က္ေနတတ္ၾက ေပသည္။သို႔ျဖစ္၍ ၾကယ္တံခြန္ေပၚလၽွင္ ၎ျဖတ္သန္းသြားေသာ ရာသီက ႏိုင္ငံ၏ လဂ္-စန္းတို႔ တည္ရာ ရာသီဘာဝတို႔ႏွင့္ တိုက္ဆိုင္ေနမည္ဆိုပါက ထိုတိုင္းျပည္တို႔၌ မင္းေျပာင္းမင္းလႊဲ ျဖစ္ျခင္း၊ စစ္မက္အဂၤါရပ္ ႀကီးထြားလာရျခင္း၊ ႏိုင္ငံေရး မတည္ၿငိမ္ရျခင္း၊ မင္း သို႔မဟုတ္ မင္းနဲ႔တူေသာ ပုဂၢိဳလ္တို႔ လုပ္ႀကံခံရျခင္း သို႔မဟုတ္ နတ္႐ြာစံရျခင္း၊ ေတာ္ဝင္အႏြယ္ဖြားတို႔၌ နာေရးျဖစ္ရျခင္း၊ တိုင္းျပည္၌ အနိ႒ာ႐ုံေတြ ျဖစ္ပြားလာရျခင္းႏွင့္ အထူးသျဖင့္ ၾကယ္တံခြန္ေပၚေသာႏွစ္မွာ နန္းတက္ေသာမင္း တို႔က ဇာတ္သိမ္းမလွ ျဖစ္ရျခင္းတို႔ကို ဖန္တီးလာႏိုင္တာမ်ိဳး မ်ားက ရွိလာႏိုင္ပါသည္။ ၾကယ္တံခြန္ေပၚတဲ့ႏွစ္ သို႔မဟုတ္ ၾကယ္တံခြန္ေပၚၿပီး ေနာက္ႏွစ္မွာ မင္းေျပာင္း မင္းလႊဲမ်ားကို ျဖစ္ေပၚလာေစတတ္ ပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ၾကယ္တံခြန္သမ္ိုင္း အျဖစ္ပ်က္ေတြကို ဆန္းစစ္ ၾကည့္ၾကမယ္ဆိုရင္ ၁၉၄၇ ခု ဒီဇင္ဘာလ ၇ ရက္မွ ၁၂ ရက္အတြင္း The Great Southern Comet အမည္ရွိတဲ့ ၾကယ္တံခြန္ႀကီးက ျဖတ္သန္းခဲ့ပါတယ္။ တစ္ခါ ၾကယ္တံခြန္ေပၚၿပီး တစ္လအတြင္း ၁၉၄၈ ခု ဇန္နဝါရီ ၄ ရက္ေန႔မွာ လြတ္လပ္ေရးကို ရခဲ့တာမို႔ တိုင္းျပည္က လြတ္လပ္ေရးနဲ႔အတူ ေသာင္းက်န္သူေတြနဲ႔ ဖက္ေမြးလာခဲ့ရၿပီး ၁၉၄၉ မွာပင္ ကရင္-ျမန္မာ စစ္ပြဲႀကီးကို ဆင္ႏႊဲခဲ့ရၿပီး ကရင္က ရန္ကုန္ အင္းစိန္အထိ သိမ္းပိုက္ထားတာကို ဗမာ့တပ္မေတာ္က တိုက္ထုတ္ခဲ့ရတဲ့အျပင္ တိုင္းျပည္က လြတ္လပ္ေရး ရကတည္းက ေရာင္စုံေသာင္းက်န္သူေတြနဲ႔ ဆင္ႏႊဲေနရတဲ့ ျပည္တြင္းစစ္က ယေန႔တိုင္ မၿငိမ္းခ်မ္းႏိုင္ေသးေပ။
တစ္ခါ ၁၉၅၇ ဇူလိုင္မွ ဩဂုတ္အတြင္း (Mr Kos) မည္တဲ့ ၾကယ္တံခြန္ ေပၚေနခ်ိန္ ၾကယ္တံခြန္နဲ႔ ယွဥ္ၿပီး ဦးႏုက ဒုတိယမၼိ နန္းတက္ခဲ့ရာမွာ တစ္ႏွစ္အတြင္း ၁၉၅၈ ခုမွာ တိုင္းျပည္ၿပိဳကြဲမယ့္ အေျခအေနမို႔ ဦးႏု ကိုယ္တိုင္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းကို အာဏာ အပ္ခဲ့ရပါတယ္။ အဓိကေတာ့ ၾကယ္တံခြန္ေပၚၿပီး တစ္လအတြင္း လြတ္လပ္ေရးရခဲ့သလို ဦးႏုကလည္း ထိုၾကယ္တံခြန္နဲ႔အတူ နန္းတက္ခဲ့တာမို႔ ၁၉၆၂ မတ္လမွာ အၿပီးအပိုင္ အာဏာအသိမ္းခံရလို႔ ဇာတ္သိမ္းမလွလည္း ျဖစ္ခဲ့ရျပန္ပါတယ္။
၁၉၈၇ ဒီဇင္ဘာ ၁၁ ရက္ေန႔မွာ McNaught အမည္ရွိၾကယ္တံခြန္ႏွင့္ တစ္ခါ ၁၉၈၈ မတ္လ ၃ ရက္မွာ Liler အမည္ရွိ ၾကယ္တံခြန္ႏွစ္စင္းလုံးက ၀ ဒသမ ၈၄ (AU) ကမၻာကေန မိုင္ ၇၅ သန္းအကြာ ဗုဒၶဟူးၿဂိဳဟ္ အျပင္ကေန ျဖတ္သန္းရာ ၁၉၈၈ မွာ ကမၻာ့သမိုင္းဝင္ ၈၈ အေရးအခင္းႀကီး ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ ၁၉၈၈ မွာ ၾကယ္တံခြန္ေတြ အလီလီ ျဖတ္သန္းလာေနရာက တစ္ခါ ၁၉၈၈ စက္တင္ဘာလ ၁၇ ရက္ေန႔မွာ ကမၻာမွ ၀ ဒသမ ၁၆ (AU) မိုင္းေပါင္း ၁၅ သန္းခန္႔ အကြာကေန (Machholz) အမည္ရွိ ၾကယ္တံခြန္က ထပ္ဆင့္ ျဖတ္သန္းခဲ့ရာမွာေတာ့ အေရးအခင္းကာလ အတြင္း စက္တင္ဘာလ ၁၈ ရက္မွာပဲ စစ္တပ္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေစာေမာင္က ထပ္ဆင့္အာဏာသိမ္း ခဲ့ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ၾကယ္တံခြန္ ျဖတ္သန္းေနခ်ိန္မွာ မင္းျဖစ္ခဲ့တဲ့ အတြက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေစာေမာင္လည္း ျဖဳတ္ခ်ခံရတဲ့အျပင္ မၾကာခင္မွာပဲ ေသဆုံးသြားခဲ့ရပါတယ္။
ႏိုင္ငံေတာ္ဇာတာမွာ ရာဇပလႅင္ ပါပကတၱိရိယုဂ္ သင့္ေနတာမို႔ လြတ္လပ္ေရးရကတည္းက မင္းေတြဇာတ္သိမ္း မလွခဲ့တဲ့ သမိုင္းတစ္ခုက ရွိေနခဲ့ပါသည္။ ဥပမာ-ပထမဆုံးဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏုက ၁၉၆၂ မွာ အာဏာ အသိမ္းခံခဲ့ရပါတယ္။ တစ္ခါ ၁၉၈၈ ဦးေနဝင္းလက္ထက္မွာ တစ္တိုင္းျပည္လုံး အုံႂကြလို႔ ဦးေနဝင္း ႏုတ္ထြက္သြားရပါတယ္။ ဦးေနဝင္း ထြက္သြားေတာ့ ဦးစိန္လြင္ကို သမၼတတင္ေျမႇာက္ခဲ့ရာမွာ ၁၇ ရက္ပဲ ခံခဲ့ပါတယ္။ ဒီေနာက္ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္ တက္လာပါတယ္။ တစ္လ မခံခဲ့ပါဘူး။ စစ္တပ္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေစာေမာင္က အာဏာသိမ္းလို႔ ဇာတ္သိမ္းမလွ ျဖစ္ခဲ့ရျပန္ပါတယ္။ တစ္ခါ အထက္မွာ ေဖာ္ျပထားသလို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေစာေမာင္ ကိုလည္း စစ္တပ္ကပဲ ျဖဳတ္ခ်ခဲ့တဲ့အျပင္ နန္းက်ၿပီး မၾကာခင္မွာပဲ ေသဆုံးသြားခဲ့ရပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးခင္ၫြန္႔ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ျဖစ္လာ ခဲ့ေတာ့လည္း အျဖဳတ္ခ်ခံခဲ့ရသလို သူ႕ရဲ႕ေထာက္လွမ္းေရးတပ္ႀကီး တစ္ခုလုံးကိုလည္း ၿဖိဳခြဲခံ ခဲ့ရျပန္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးစိုးဝင္း နန္းတက္လာျပန္ေတာ့လည္း ေသြးကင္ဆာျဖစ္ၿပီး ေသဆုံးသြား ခဲ့ရရွာပါတယ္။
ဒါေတြက လြတ္လပ္ေရးက ၾကယ္တံခြန္နဲ႔ ယွဥ္ရခဲ့သလို တိုင္းျပည္ဇာတာမွာ ရာဇပလႅင္ ပါပကတၱိရိယုဂ္ သင့္ေနတာေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ (ပါပကတၱိရိဆိုတာက ပလႅင္က ၿဂိဳဟ္ဆိုးႏွစ္လုံး ၾကားမွာ ၫွပ္ေနတာကို ဆိုလိုတာပဲျဖစ္ပါတယ္)
တစ္ခါ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၄ ရက္ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွာ စိမ္းျပာေရာင္ Lulin ၾကယ္တံခြန္က ကမၻာမွ (၀ ဒသမ ၄၁ AU) မိုင္အားျဖင့္ ၃၈ သန္းအကြာ အေဝးမွျဖတ္သန္းရာ ၾကယ္တံခြန္ျဖတ္သန္းေသာ ရာသီက တိုင္းျပည္၏ ရာဇပလႅင္တည္ရာ ေကသရာဇာပိုင္ Leo သိဟ္ရာသီ ျဖစ္ေနခဲ့ပါသည္။ ဤအျခင္းအရာက ၾကယ္တံခြန္သီအိုရီ အရ ၾကယ္တံခြန္ျဖတ္သန္းၿပီး ေနာက္ႏွစ္မွာ မင္းေျပာင္းမင္းလႊဲ ဧကန္ရွိလာႏိုင္ ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးသန္းေ႐ႊက၂၀၁၀ မွာ ေ႐ြးေကာက္ပြဲကို က်င္းပၿပီး တိုင္းျပည္က ဒီမိုကေရစီလမ္းမေပၚ တင္ေပးၿပီး ေအာင္ျမင္စြာ အနားယူသြားခဲ့သလို တိုင္းျပည္မွာ ဆယ္စုမ်ားစြာ ဇာတ္သိမ္းမလွေသာ မင္းတို႔၏ သမိုင္းကို ရပ္တန္႔သြားေစခဲ့တာမို႔ သူတင္ေပးခဲ့ေသာ သမၼတႀကီး ဦးသိန္းစိန္ကလည္း ယေန႔ တာဝန္ၿပီးဆုံးၿပီမို႔ မင္းတို႔ဇာတ္သိမ္း မလွေသာ တိုင္းျပည္မွာ ဇာတ္သိမ္းလွေသာ သမိုင္းတစ္ခုကို ရင္မွာပိုက္လို႔ ေအာင္ျမင္စြာ အနားယူသြားရေတာ့မည္ ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ၂၀၁၆ ႏွစ္ဦး ဇန္နဝါရီလ ၁ ရက္ ႏွစ္သစ္ဦးမွာ စတင္ေပၚလာခဲ့ၿပီး၂၀၁၆ ဇန္နဝါရီ ၁၅ မွ ၁၇ ရက္ တြင္းမွာေတာ့ ကက္တာလီးနား (Catalina) ၾကယ္တံခြန္က ကမၻာမွ အနီးဆုံးႏိုင္ငံေတာ္ ဇာတာ လဂ္-စန္းတို႔ အေပၚမွ ျဖတ္သန္းသြားခဲ့တာမို႔ ၾကယ္တံခြန္၏ သမိုင္းအစဥ္အလာအရ ၂၀၁၆ မွာျဖစ္လာမယ့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အစိုးရနဲ႔ တပ္မေတာ္တို႔က ဘက္စုံ သတိထားဖို႔ေတာ့ အထူး လိုအပ္လိမ့္မည္။
ဘဲလားေလဘာတီ (Political Scientist)
January 12th 2016
