၁၈၀၆ခုႏွစ္ ပရပ္ရွန္း(ဂ်ာမဏီ) ႏွင့္ျပင္သစ္စစ္ျဖစ္တယ္။ေယးနားျမိဳ(Jena)ျမိဳမွာ ပရပ္ရွန္းေတြအတုန္းအရံုး မရွဳ မလွက်ဆံုးတယ္။ပရပ္ရွန္းေတြကအဲဒီအျဖစ္အပ်က္ကို ေယးနားကံဆိုးမိုးေမွာင္က ်မွဳ (Disaster of Jena)လို့ေခၚတယ္။ပရပ္ရွန္းေတြရဲဇာတိမာန္က ်င္စက္နဲအတို ့ခံရသလို ့Shockရသြားခဲ့တယ္။ ပညာေရးကိုျပဳျပင္တယ္ ပညာေရးကိုပုဂၢိလိက မိသားတစု လူတစုကိစၥအျဖစ္မစဥ္းစားေတာ့ဘဲအမ်ိဳးသားေရးအျဖစ္နဲျပဳျပင္လိုက္ေတာ့တယ္။၁၈၇၀ တတိယနပိုလီယန္လက္ထက္မွာျပင္သစ္နဲပရပ္ရွားေနာက္တၾကိမ္စစ္ျဖစ္ျပန္တယ္ ဒီအခါေတာ့ျပင္သစ္တို ့စစ္ရံွဳးခဲ့ရျပီSedan ျမိဳ တိုက္ပြဲမွာတတိယနပိုလီယံလက္နက္ခ်ခဲ့ရတယ္။သမိုင္းမွာ ပရပ္ရွန္းေက ်ာင္းဆရာေအာင္ပြဲလို ့ေခၚတယ္(Victory of Prussian Schoolmasters)ပညာေရးစံနစ္ျပင္လိုက္တဲ့အတြက္လူေတြစည္းကမ္းရွိလာတယ္ ဥာဏ္ပညာထက္ျမက္လာတယ္ တာဝန္သိတတ္လာတယ္ စည္းရံုးလာတယ္အဲဒီပညာေရးျပဳျပင္မွဳေၾကာင့္ျပင္သစ္ကိုႏိုင္ခဲ့တာျဖစ္တယ္အဲဒီအခ်ိန္ကစျပီးဥေရားပမွာဂ်ာမဏီဟာတန္ခိုးထြားလာျပီးတခန္တနားထင္ရွာလာခဲ့တယ္။ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလြဲျပီး ၆၄ႏွစ္ၾကာမွာျပန္ႏိုင္ခဲ့တာျဖစ္တယ္ကၽႊန္ေတာ္တို ့ျမန္မာျပည္မွာအဂၤလိပ္နဲစစ္ျဖစ္ျပီးစစ္ပြဲ၂ရံွဳးထားတယ္ Shockရျပီးမင္းတုန္းမင္လက္ထက္မွာျပင္ဘိုၾကိဳးစားတယ္ ေနာက္က်ခဲ့တယ္ လြတ္လပ္ေရးဆံုးရွံဳးခဲ့ရတယ္ႏွစ္ေပါင္၁၀၀ေက ်ာ္ၾကာမွလြတ္လပ္ေရးျပန္ရတယ္ျပင္ဘို ့လုပ္တယ္ျပည္တြင္စစ္နဲတိုးတယ္တိုင္းရင္သားအခ်င္းခ်င္တိုက္ၾကခိုက္ၾကတာအခုဆိုရင္ႏွစ္၆၀ေက ်ာ္ခဲ့ျပီစစ္ပြဲေတြမျပီးေသးပညာေရးျပဳျပင္မွုတတိုင္းျပည္လံုးမလုပ္ႏိုင္ေသးေပ။အနီးနားကတိုင္းျပည္ေတြ တိုတက္ထြန္းကားသြားခဲ့ျပီ သူတို ့ေတြကလက္နက္နဲစစ္မတိုက္ေတာ့ ေကာ္က ်ည္ဆံေတြကိုပညာဆိုသည္ေသနပ္ထဲးထည့္ပစ္ၾကေတာ့သည္။ကၽႊန္ေတာ္တို ့တိုင္းရင္းသားေတြျပည္တြင္းစစ္ထက္ေသေၾကကုန္ၾကသည္။ႏိုင္ငံတိုင္းမွာျမန္မာတိုင္တိုင္းရင္သားေပါင္းစံုကၽႊန္ခံေနၾကရသည္။ထို ့ေၾကာင့္ယခုၾကြေရာက္လာေသာတိုင္းရင္းသားေခါင္ေဆာင္မ်ား အေမစုႏွင့္ေဆြးေႏြးျပီးျပည္တြင္းစစ္ၾကီးရပ္ႏိုင္ေအာင္ၾကီုးစားၾကပါ ျပီးရင္ကၽႊန္ေတာ္တို ့ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္လြဲျပီး တန္ခိုးၾကီးေသာျပည္ေထာင္ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ၾကီးတည္ေဆာက္ၾကရေအာင္လာဗ်ာ။အားလံုးကိုေလးေလးစားေတာင္ပန္တာပါသည္ခင္ဗ်ာ။စစ္ပြဲေတြရပ္ျပီးေက ်ာင္ေတြဖြင့္ၾကရေအာင္ၾကိဳးေပးၾကပါလို ့။။။။Aung Khin Zaw
ေမလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ Mercury Transit ဗုဒၶဟူးၿဂိဳဟ္က ေနဝန္းကို ျဖတ္သန္းသြားမည္။ ဤအျခင္းအရာကေန ဗုဒၶဟူးၿဂိဳဟ္ႏွင့္ ကမၻာတို႔ တစ္တန္းတည္းက်ေသာ အခ်ိန္၌ ျဖစ္ေပၚေလ့ ရွိတတ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ဤ Mercury Transit မ်ိဳးက ေန+လ+ကမၻာတို႔ တစ္တန္းတည္း က်စဥ္ကလို ေနၾကတ္ျခင္းကို မျဖစ္ေပၚေစတတ္ေပ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ဗုဒၶဟူးႏွင့္ ေသာၾကာၿဂိဳဟ္တို႔က ေနႏွင့္ အလြန္နီးကပ္ေန ၾကျခင္းေၾကာင့္ ေန-ဗုဒၶဟူးႏွင့္ ကမၻာတို႔ တစ္တန္းတည္းက်ခ်ိန္မ်ိဳး မွာျဖစ္ေစ၊ ေန-ေသာၾကာၿဂိဳဟ္ႏွင့္ ကမၻာတို႔ တစ္တန္းတည္း က်ေနခ်ိန္မ်ိဳးမွာ ျဖစ္ေစ ေနၾကတ္ျခင္းကို မျဖစ္ေပၚေစႏိုင္ေပ။ ၿပီးေတာ့ Mercury Transit ဗုဒၶဟူးေနဝန္းကို ျဖတ္သန္းျခင္းမ်ိဳးက ေနၾကတ္ျခင္း-လၾကတ္ျခင္း တို႔လို ႏွစ္စဥ္ ျဖစ္႐ိုးျဖစ္စဥ္မ်ိဳးလည္း မဟုတ္ေပ။
မွတ္တမ္းမ်ားအရကေတာ့ ႏိုဝင္ဘာလ ၁၂ ရက္ ၁၉၈၆ ေနာက္ ႏိုဝင္ဘာလ ၆ ရက္ ၁၉၉၃ မွာ တစ္ခါ၊ ႏိုဝင္ဘာလ ၁၅ ရက္ ၁၉၉၉ မွာ တစ္ခါ၊ ေမလ ၇ ရက္ ၂၀၀၃ မွာတစ္ႀကိမ္ ထို႔ေနာက္ ႏိုဝင္ဘာလ ၈ ရက္ ၂၀၀၆ ေန႔မွာ Mercury Transit ဗုဒၶဟူးၿဂိဳဟ္က ေနဝန္းကိုထြင္းခဲ့သလို ေမလ ၉ ရက္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ဆယ္ၾကာၿပီးမွ တစ္ႀကိမ္ ျဖစ္ေပၚလာျခင္းပင္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ေမလ ၉ ရက္ေန႔မွာေတာ့ (G.M.T 11:12 AM) ျမန္မာစံေတာ္ခ်ိန္အရ (5:42 PM) ေနဝင္ဆည္းဆာခ်ိန္မွာ ဗုဒၶဟူးအရိပ္က ေနဝန္းကို စတင္ထိေတြ႕မွာ ျဖစ္ၿပီး တစ္ခါ (G.M.T 14:57 PM) ျမန္မာစံေတာ္ခ်ိန္ (9:27 PM) မွာေတာ့ Transit လမ္းေၾကာင္း၏ အလယ္ဗဟိုကို ျဖတ္သန္းေနမွာျဖစ္သလို G.M.T (6:42 PM) ေမ ၁၀ ရက္ ျမန္မာစံေတာ္ခ်ိန္ (01:12 AM) အခ်ိန္မွာေတာ့ ဗုဒၶဟူးေနကိုထြင္းျခင္းမွ ၿပီးဆုံးသြားမည္ျဖစ္ပါသည္။ ဗုဒၵဟူး ေနကိုထြင္းျခင္းက အခ်ိန္ ၇ နာရီ နဲ႔ မိနစ္၃၀ ခန္႔ ၾကာျမင့္မည္ျဖစ္ပါသည္။
NASA ၏မွတ္တမ္းမ်ားအရ Mercury Transit ဗုဒၶဟူးက ေနကိုထြင္းျခင္းက ပုံမွန္ႏွစ္ အပိုင္းအျခား မရွိသလို ျဖစ္စဥ္က မ်ားေသာအားျဖင့္ ေမလႏွင့္ ႏိုဝင္ဘာလမ်ားတြင္ အမ်ားဆုံး ျဖစ္ေပၚေလ့ရွိတာကို ေတြ႕ရပါသည္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က ဤဗုဒၵဟူးေနဝန္းကို ျဖတ္သန္းျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ NASA ၏ ထူးျခားေသာ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္မ်ားလည္း မရွိေပ။ သို႔ေသာ္ အာကာသနကၡတ္ ေဗဒင္ေလာကႏွင့္ မာယန္တို႔ ယဥ္ေက်းမႈ ထြန္းကားခဲ့စဥ္ကတည္း ဗုဒၶဟူး သို႔မဟုတ္ ေသာၾကာၿဂိဳဟ္ ေနကိုထြင္းျခင္း ႏွင့္ပတ္သက္လို႔ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုထားျခင္းမ်ားက ရွိခဲ့ဖူးပါသည္။ မာယန္တို႔ ေခတ္ေလာက္ဆီကတည္းက အာကာသတြက္႐ိုးမ်ားက ရွိေနၿပီးျဖစ္တာမို႔ မာယန္တို႔က ေနၾကတ္-လၾကတ္တို႔ကို ႀကိဳတြက္ထားႏိုင္ျခင္း အျပင္ Milky way Galaxy စၾကဝဠာႀကီး၏ အလယ္ဗဟိုႏွင့္ ေန-ကမၻာတို႔ တစ္တန္းက်မည့္ႏွစ္ တို႔ကိုလည္း ႀကိဳတြက္ထားႏိုင္ခဲ့သူမ်ားလည္း ျဖစ္ေနၾကေပသည္။ သို႔ျဖစ္၍ အာကာသကို အၿမဲေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာေနခဲ့ၾကေသာ မာယန္တို႔က ဤဗုဒၶဟူး သို႔မဟုတ္ ေသာၾကာတို႔ ေနကိုထြင္းျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္လို႔လည္း ေအာက္ပါအတိုင္း အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆိုထားခဲ့တာမ်ိဳးကလည္း ရွိေနေပသည္။ သို႔ျဖစ္၍ မာယန္တို႔က ဗုဒၶဟူး သို႔မဟုတ္ ေသာၾကာ Transit ေနကိုထြင္းျခင္း၏ ေနာက္ကြယ္တြင္ တိုင္းျပည္၌ မင္းေျပာင္းမင္းလႊဲ ျဖစ္ရျခင္း၊ စစ္မက္-အဂၤါရပ္ ႀကီးထြားလာရျခင္း၊ ေသြးထြက္သံယိုမႈေတြ ျဖစ္ရျခင္း၊ တိုင္းေရးျပည္ေရး မတည္ၿငိမ္ျခင္း စသျဖင့္ မာယန္တို႔က လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း ၄၀၀၀ ကတည္းက အထက္ပါအျခင္းအရာႏွင့္ ပတ္သက္လို႔ အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆိုထားခဲ့ၾကပါသည္။ ထိုေခတ္အခါ ဗုဒၶဟူး သို႔မဟုတ္ ေသာၾကာတို႔ ေနကိုထြင္းေသာ အျခင္းအရာတို႔ကို ျမင္ေတြ႕ၾကေသာ္ အထက္ေဖာ္ျပပါ အနိ႒ာ႐ုံမ်ားနဲ႔ ကင္းေဝးေစရန္ မိုးလင္းတာနဲ႔ ယစ္ပူေဇာ္ျခင္း၊ ဗလိနတ္စာေကၽြးျခင္း စသည္တို႔ကို ေနရာအႏွံ႔မွာ ျပဳလုပ္ေလ့ ရွိတတ္ၾကပါသည္။ ဤသည္ကား ေခတ္တစ္ခု၏ ယုံၾကည္မႈႏွင့္ ခံစားခ်က္မ်ားပင္ ျဖစ္ေပသည္။ ေခတ္မီ အာကာသနကၡတ္ေဗဒင္ ကေတာ့ ဤအျခင္းအရာ တိုက္႐ိုက္ေဟာကိန္းထုတ္တာမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ မင္းႏွင့္ တိုင္းျပည္ဇာတာ တို႔အေပၚ ခ်ိန္ထိုးၿပီးမွသာ တိုင္းေရးျပည္ေရး ႏိုင္ငံေရး တို႔အေပၚ ဆုံးျဖတ္ေပးတတ္ပါသည္။
သို႔ျဖစ္၍ ဤဗုဒၶဟူး ေနကိုထြင္းျခင္းျဖစ္စဥ္ကို ႏိုင္ငံေတာ္ဇာတာႏွင့္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ၏ ဇာတာတို႔အေပၚ ခ်ိန္ထိုးရေသာ္ လက္ရွိေရာက္ဆဲ လမ်ားမွာ ႏိုင္ငံေတာ္ၿဗိစၧာလဂ္ေပၚကို စေနႏွင့္ အဂၤါတို႔ စီးထားခ်ိန္ျဖစ္ေနသလို ႏိုင္ငံေတာ္ဇာတာ၏ MC ဆယ္တန္႔ရွိ အဂၤါေပၚသို႔ ရာဟုစီးထားခ်ိန္ ႏွင့္လည္း တိုက္ဆိုင္လို႔ေနပါသည္။ တစ္ခါ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ ဇာတာ၏ MC ဆယ္တန္႔၌ တနဂၤေႏြ သူရိယေနမင္းက အားေကာင္းစြာျဖတ္သန္း ေနခ်ိန္မွာ ဗုဒၶဟူးက ေနဝန္းကို ထြင္းေနခ်ိန္ႏွင့္ တိုက္ဆိုင္ေနသလို ေနက ကန္စန္း တနလၤာ၏ ၈ တန္႔သို႔ ျဖတ္သန္းေနခ်ိန္တို႔ႏွင့္ တိုက္ဆိုင္လို႔ ေနျပန္ပါသည္။ ပိုၿပီး အားေကာင္းသြားေစျခင္းက ႏိုင္ငံေတာ္၏ MC တိုင္းျပည္၏ ရာဇာပလႅင္ေပၚ ရာဟုစီးေနခ်ိန္ စေန၏ အျမင္အယွဥ္ ရွိေနခ်ိန္တို႔ႏွင့္လည္း တိုက္ဆိုင္ေနတာမို႔ ဤဗုဒၶဟူးၿဂိဳဟ္ ေနကိုထြင္းၿပီး ေနာက္ကြယ္မွာေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတမွ က်န္းမာေရးကအစ ဘက္စုံ သတိထားစရာမ်ားက ရွိလာမွာျဖစ္သလို မာယန္တို႔ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုထား သလို စစ္မက္အဂၤါရပ္ ႀကီးထြားလာရျခင္း သို႔မဟုတ္ သမၼတႀကီးကိုယ္တိုင္ ရာထူးမွ ႏုတ္ထြက္လိုစိတ္မ်ား ႐ုတ္တရက္ ေပၚလာႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ႏုတ္ထြက္မိက ဗုဒၶဟူးေနကိုထြင္းျခင္း၏ ေနာက္ကြယ္မွာမို႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ မွားသြားႏိုင္ပါသည္။ ထို႔အျပင္ ႏိုင္ငံေရးမတည္ၿငိမ္မႈႏွင့္ လူထုလႈပ္ရွားမႈမ်ား ရွိလာႏိုင္ျခင္း၊ အဓိက႐ုဏ္းမ်ားကို ဖန္တီးလာႏိုင္ၿပီး တိုင္းျပည္က ဘက္စုံယိုင္လာႏိုင္တာမို႔ မင္းအစိုးရတို႔က ဘက္စုံ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားဖို႔ေတာ့ လိုလိမ့္မည္ဟု မွတ္ခ်က္ေပးရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ ဗုဒၵဟူးကို ျပဒါးႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္ထားတာမို႔ ျပဒါးကဲ့သို႔ ကိုင္တြယ္ရန္ ခက္ခဲေသာျပႆနာမ်ားက ေခါင္းေဆာင္တို႔၌ ရွိလာႏိုင္ပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ လူဦးေရသန္းေပါင္းေထာင္ေက်ာ္စီ ရွိေနေသာ ႏိုင္ငံႀကီး ႏွစ္ခုၾကား အပါအဝင္ နယ္နိမိတ္ေပါင္း ၅ ခုၾကားမွာ တည္ရွိေန သည့္အျပင္ ေတာေတာင္ထူထပ္ေသာ ေတာင္တန္းေဒသက ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္း နီးပါးရွိေနသလို တိုင္းျပည္က လြတ္လပ္ေရးရကတည္းက ေသာင္းက်န္း သူေတြနဲ႔ ဖက္ေမြးလာခဲ့ရတဲ့ တိုင္းျပည္လည္း ျဖစ္ေနျပန္ပါတယ္။ သို႔ျဖစ္၍ တိုင္းျပည္နဲ႔စစ္က အျပန္အလွန္မွီေနတာမို႔ ျပည္ေထာင္စုႀကီး တည္ေနသေ႐ြ႕ စစ္နဲ႔ကင္းေနလို႔ ဘယ္လိုမွမျဖစ္ႏိုင္ေပ။ ဤသည္ကား တိုင္းျပည္၏ အေၾကာင္းတရားေတြေပမို႔ ေရွာင္လႊဲရန္ အလြန္ခက္ခဲလို႔ ေနလိမ့္မည္။ သို႔ျဖစ္၍ ႏိုင္ငံသားတိုင္းက တိုင္းျပည္ရဲ႕တည္ေနရာ၊ အေျခအေနနဲ႔ အေနအထားေပၚကို နားလည္ေပးဖို႔ေတာ့ လိုပါသည္။
ေနာက္တစ္ခ်က္က ဗုဒၶဟူးၿဂိဳဟ္ ေနကိုထြင္းေနစဥ္အတြင္းမွာ သူရိယေနမင္းမွာ ႀကီးမားေသာ ပရမာဏုျမဴေပါက္ကြဲမႈႀကီး ျဖစ္ေပၚေနခ်ိန္ႏွင့္ ႀကဳံေနပါက ေနမွလႊင့္ထုတ္လိုက္ေသာ သံလိုက္မုန္တိုင္းမ်ားေၾကာင့္ ဗုဒၶဟူးၿဂိဳဟ္ႏွင့္ ကမၻာေပၚသို႔ သဘာဝေဘးရန္မ်ားကို ဖန္တီးလာ ႏိုင္သလို ထိုသံလိုက္မုန္တိုင္းေၾကာင့္ အာကာသဓာတ္ ပ်က္လာမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚေစကာ ယေန႔ေခတ္အရ ဆိုပါက GPS Syetem ကမၻာပတ္လမ္းေၾကာင္းမွ Satellite ၿဂိဳဟ္တုဆက္သြယ္ေရး စနစ္မ်ား၊ Satellite Navigation System မ်ား၊ Electronic ႏွင့္ Computerized Control System မ်ားကို ဤဗုဒၶဟူး ေနကိုထြင္းသြားျခင္းက အလြယ္တကူ ဒုကၡေပးလာႏိုင္တာမို႔ အာကာသ၌ သြားလာေနေသာ ေလယာဥ္မ်ား၊ အာကာသမွ (ISS) အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အာကာသစခန္း၏ ဆက္သြယ္ေရးစနစ္ မ်ားက ဗုဒၶဟူးေနကိုထြင္းျခင္း၏ အက်ိဳးဆက္ ပစ္မွတ္မ်ား ျဖစ္လာႏိုင္ပါသည္။
လူသားတိုင္းရင္၌ အၾကည္ဓာတ္တစ္ခု ကိန္းေအာင္းလို႔ ေအးခ်မ္းၾကပါေစ။
ဘဲလားေလဘာတီ (Political Scientist)